به نقل از «تابناک»

انقراضی ترسناک که کند شده بود، اما بار دیگر شتاب گرفته است!

تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۵۱۰۶۴

انقراضی ترسناک در کشورمان در جریان است که دست بر قضا سرعت بسیار زیادی هم دارد، اما کمتر توجهی به خود جلب کرده و می‌کند.

به گزارش «تابناک»، در روز‌هایی که تغییرات رقم خورده در ترکیب جمعیتی کشورمان توجه‌ها را به خود جلب کرده و تدابیری از جمله قانون جوانی جمعیت برای تعادل بخشی جمعیت در دستور کار قرار گرفته، آمار‌ها حکایت از بی توجهی به یکی دیگر از مولفه‌های مهم جمعیتی در کشورمان دارد؛ جمعیت روستاییان.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جمعیتی که تا کمتر از یک قرن پیش، دو برابر جمعیت شهرنشینان بود.

این در حالی است که در کمتر از ۱۰۰ سال از آن نقطه به اینجا رسیده ایم که در آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن، از ۸۴ میلیون نفر جمعیت کشور حدود ۲۶ درصد معادل ۲۰ میلیون نفر را جمعیت روستایی و یک میلیون نفر را جمعیت عشایری تشکیل می‌دهد و ۷۴ درصد مابقی جمعیت حدود ۶۹ میلیون نفر جمعیت شهری هستند. اعدادی که معنایش، جمعیت بیش از سه برابری شهرنشینان در مقایسه با روستاییان است و چرخش جمعیتی بزرگی را در کشورمان روایت می‌کند.

البته این اعداد به تنهایی برای بیان وضعیت کافی نیستند. به عنوان مثال اگر به نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ (که آخرین سرشماری عمومی به انجام رسیده در کشورمان است) مراجعه کرده و آن را با نتایج سرشماری دوره قبل تر، یعنی سال ۱۳۹۰ مقایسه کنیم، پی خواهیم برد که متوسط نرخ رشد سالانه جمعیت روستایی در این بازه زمانی برای کل کشور، منفی ۰٫۶۸ درصد بوده است و حتی جمعیت روستایی در هفت استان کشورمان نرخ رشد مثبت داشته است.

تامل در اعداد فوق نشان می‌دهد که کوچک شدن کسر جمعیت روستایی به شهری، رویدادی است که در بازه زمانی سال‌های منتهی به آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در کشورمان تا حد زیادی کنترل شده و ریشه اش را بایستی در بازه‌های زمانی دیگر جست و جو کرد. بازه‌هایی مانند دهه ۶۰ و ۷۰ که به تاکید آمار شاهد سیل مهاجرت گسترده از روستا‌ها به شهر‌ها بودیم و شاید کمترین آسیب ناشی از آن، کاهش جمعیت روستایی در قیاس با جمعیت شهری بوده است.

مساله‌ای که از حاشیه نشینی و انبوه آسیب‌هایی که به دنبال دارد تا بروز مشکلات فراوان در شهر‌ها از جمله ترافیک، کمبود مسکن، تورم و... را به دنبال داشته و در نهایت مسئولان را بر آن داشته تا با اتخاذ تدابیری، در صدد تغییر این روند بر آیند و مثلا بکوشند روند مهاجرت معکوس از شهر‌ها به روستا‌ها را رقم بزنند. پروژه‌ای که چندان توفیقی به دنبال نداشت، هرچند اختلاف نظر‌هایی در این حوزه وجود دارد.

از جمله اختلافاتی که در این باره بروز کرده، تاکید بر مسائلی است که می‌بایست مورد توجه و دقت قرار گیرند، از جمله این نکته که در نتیجه افزایش جمعیت روستایی در مناطق وسیعی از کشورمان، شاهد تبدیل روستا‌ها به بخش‌ها و بعد شهر‌ها بوده ایم که یکی از عوامل افزایش جمعیت شهرنشین در قیاس با جمعیت روستایی است. پروسه‌ای که دائم در جریان است و در نتیجه آن، ممکن است آثار پروژه‌های به اجرا در آمده برای معکوس کردن روند مهاجرت، محسوس نباشد.

یکی دیگر از نقاط اختلاف برانگیز، توسعه رقم خورده در کشور است که موجب شده بسیاری از روستا‌های مجاور شهر‌ها به نوعی با آن‌ها پیوند بخورند که تفکیک شان ساده نباشد. روستا‌هایی که بعضا ساکنان شان هم شهرنشین محسوب می‌شوند و هم روستایی و در موارد زیادی در هر دو منطقه امکان سکونت دارند. نکته‌ای که بر ضرورت بازتعریف مساله تاکید دارد و آن گونه که مسئولان وعده داده اند، قرار است در سرشماری بعدی کشور (که بر اساس قانون می‌بایست در سال ۱۴۰۰ به انجام می‌رسید، اما به دلایلی به تعویق افتاد و قرار است در سال ۱۴۰۵ و به شکلی متفاوت به انجام برسد)، لحاظ شود.

نکته قابل تامل در این میان، برآورد‌های جمعیتی است که در غیاب و فقدان نتایج قابل اتکایِ سرشماری، ناگزیر از مراجعه به آن‌ها هستیم و نتایج تامل برانگیزی به دنبال داشته است. برآورد‌هایی که مثلا تاکید دارد در حدفاصل سال‌های ۹۵ تا ۹۸، به واسطه اقبال عمومی شکل گرفته به مقوله گردشگری و بومگردی و حتی توسعه کسب و کار‌های نوپا، نرخ رشد سالانه جمعیت روستایی در کشورمان مثبت شده و بسیاری ترجیح داده اند از شهر‌ها به روستا‌ها بروند، اما در ادامه به دلیل عواملی دیگر مانند همه گیری کرونا، این رشد متوقف شده و بار دیگر جمعیت روستایی رو به کاهش رفته است.

تغییراتی که حالا شاید عمق و شدت بیشتری هم یافته باشد، به ویژه از این رو که می‌دانیم اوضاع اقتصادی و معیشتی جامعه دستخوش مشکلاتی شده است و در نتیجه آن، شاهد کاهش نرخ ازدواج، افزایش میزان طلاق، کاهش نرخ زادآوری و مواردی از این دست هستیم. مولفه‌هایی که تاثیر بسیاری شان بر جمعیت روستایی وسیع‌تر است و موجب خواهد شد که نسبت جمعیت روستایی به شهری کوچک‌تر از قبل شود.

این در حالی است که اوضاع جمعیتی کشورمان به تاکید بسیاری از کارشناسان و مقامات مساعد نیست و برای مقابله با آثار سو آن از جمله سالمندی جمعیت، طرح و تدابیر ویژه‌ای اتخاذ و اجرایی شده که از جمله آن‌ها قانون جوانی جمعیت است، اما در کمال تعجب شاهدیم که در این قانون هم کاهش جمعیت روستایی مدنظر قرار نگرفته و در قالب تدابیر ویژه، مقابله با آن در دستور کار قرار نگرفته است.

قصوری که موجب شده در برخی استان‌های کشورمان شاهد شکل گیری موج‌های جدید مهاجرت روستاییان باشیم و کار تا آنجا بیخ بیابد که خبر می‌رسد در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی و حتی خراسان رضوی، نیمی از روستا‌ها خالی از سکنه شده اند چراکه حداقل‌های زندگی برایشان فراهم نبوده و به عبارتی، دیگر تاب باقی ماندن در روستاهایشان را نداشته اند. اتفاقی که بار دیگر کاهش جمعیت روستایی را سرعت بخشیده است.

روندی ناخوشایند که بی شباهت به روند انقراض نیست و در بلندمدت جمعیت روستانشین کشورمان را تا حدی فروخواهد کاست و بر مصایب و مشکلات شهر‌ها خواهد افزود که برای خلاصی از آن، مجبور به اتخاذ تدابیری بسیار کلان و هزینه بر خواهیم بود؛ هزینه‌هایی که اگر امروز برای پرداخت شان اقدام کنیم، بسیار کمتر و به صرفه‌تر هستند، تا فردایی که در آن شهر‌ها با مشکلات تشدید شده و پرشماری مواجه خواهند شد که رفع و رجوع کردن هر کدامشان به بودجه‌های کلان نیاز دارد.

 

منبع: تابناک

کلیدواژه: لایحه برنامه هفتم آتیلا پسیانی غزه طوفان الاقصی فلسطین اسرائیل روز ملی روستا و عشایر جمعیت مهاجرت سرشماری لایحه برنامه هفتم آتیلا پسیانی غزه طوفان الاقصی فلسطین اسرائیل جمعیت روستایی میلیون نفر روستا ها شهر ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۵۱۰۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«رویداد استارتاپی شتاب» در پارک علم و فناوری قم برگزار شد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز قم، حجتی سبحان، دبیر اجرایی برگزاری رویداد استارتاپی شتاب با اشاره به اینکه فراخوان رویداد شتاب ویژه استارتاپ‌ها و کسب و کار‌های نو در آذر سال گذشته به مراکز علمی و آموزشی ارسال شد، گفت: ۱۳۸ ایده در این فراخوان شرکت کردند که در نهایت در ۲ دوره داوری ۱۴ صاحب ایده به این رویداد ۳ روزه دعوت شدند.

وی با بیان اینکه این رویداد در حوزه فناوری اطلاعات و صنایع خلاق برگزار می‌شود، افزود: شرکت کنندگان در این رویداد بر ۲ موضوع ارائه نمونه اولیه محصول -همان سایت است - و همچنین نحوه ارائه خود در روز اختتامیه کار کنند.

دبیر اجرایی این رویداد از برگزاری اختتامیه آن در روز ۹ اردیبهشت خبر داد و گفت: تمامی صاحبان ایده و کسب و کار‌هایی که بتوانند امتیاز‌های لازم را در این رویداد سه روزه به دست آورند می‌توانند از تسهیلات مالی و تجهیزاتی پارک علم و فناوری استفاده و در آینده شرکت خود را تاسیس کنند.